Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Nedir ? TES Kimleri Kapsıyor ? Tamamlayıcı emeklilik nasıl iptal edili
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) Nedir?
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES), Türkiye’de mevcut Sosyal Güvenlik Sistemi (SGK) ve Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) üzerine inşa edilmesi planlanan, çalışanların emeklilik döneminde daha yüksek bir gelir elde etmesini amaçlayan yeni bir tasarruf sistemidir.
Temel hedefi, çalışanların aktif çalışma döneminde düzenli birikim yaparak emeklilikte gelir kaybını azaltmak, bireylerin yaşam standartlarını korumak ve ülke genelinde uzun vadeli tasarruf oranlarını artırmaktır.
Sistem, çalışan, işveren ve devlet katkılarının bir araya geldiği bir model olarak kurgulanmaktadır. Çalışanların maaşlarından belirli oranlarda kesinti yapılacak, işveren de belirli oranda katkıda bulunacak, devlet ise teşvik veya katkı payı sağlayacaktır. Bu birikimler, tıpkı BES’te olduğu gibi fonlar aracılığıyla değerlendirilecektir.
TES Kimleri Kapsıyor?
TES’in kapsamı oldukça geniştir. İlk etapta özel sektör çalışanları ve kamu kurumlarında görev yapan memurların sisteme dahil edilmesi öngörülmektedir.
4A (SSK) kapsamında çalışan özel sektör personeli,
4C (Emekli Sandığı) kapsamında kamu çalışanları,
Zamanla sisteme dahil edilmesi beklenen Bağ-Kur (esnaf ve serbest meslek sahipleri) sigortalıları da kapsama alınabilecektir.
Sistemin temel farkı, katılımın zorunlu olmasıdır. Yani mevcut otomatik katılımlı BES sisteminden farklı olarak, çalışanların sisteme girmekten kaçınma veya kısa sürede cayma hakkı bulunmayacaktır. Çalışan işe başladığında maaşından otomatik olarak kesinti yapılacak ve bu kesinti belirlenen TES fonuna aktarılacaktır.
 |
| TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ |
TES Nasıl İşleyecek?
Sistemin 2026 yılı içerisinde, büyük olasılıkla Nisan–Haziran döneminde devreye girmesi planlanmaktadır.
Uygulama başladığında, çalışan maaşlarından belirli oranlarda kesinti yapılacaktır. Mevcut planlara göre:
-
Çalışandan: maaşının yaklaşık %3’ü,
-
İşverenden: yine belirli bir oranda katkı,
-
Devletten: ek teşvik veya katkı payı (örneğin %30 ek katkı),
olmak üzere üçlü bir katkı modeli oluşturulacaktır.
Bu birikimler, kişiye özel emeklilik hesabında toplanacaktır. Çalışanlar bu parayı istedikleri fon türlerinde değerlendirebilecek, yani yatırım tercihlerini risk düzeyine göre seçebileceklerdir. Fonlar profesyonel portföy yönetim şirketleri tarafından yönetilecektir.
Sistemden emeklilik hakkı elde edebilmek için belirli koşullar gerekecektir:
-
En az 10 yıl sistemde kalma şartı,
-
Kadınlar için 58 yaş, erkekler için 60 yaş sınırı,
-
Bu iki koşul birlikte sağlandığında tam emeklilik hakkı.
Kısmi emeklilik veya ara ödeme seçenekleri de gündemdedir; ancak bunlar belirli koşullarla (örneğin konut alımı, evlilik, sağlık harcaması gibi durumlar) sınırlı olacaktır.
TES’in Amacı ve Beklenen Faydaları
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, yalnızca bireysel bir birikim modeli değil, aynı zamanda Türkiye ekonomisi açısından da stratejik bir adım olarak görülüyor.
Amaçlanan başlıca hedefler şunlardır:
-
Emeklilik gelirini artırmak: SGK emeklilik maaşları zamanla düşen bir gelir oranına sahip olduğundan, TES bu açığı kapatmayı hedefler.
-
Tasarruf oranlarını yükseltmek: Çalışanlardan düzenli kesinti yapılması, uzun vadeli iç tasarruf oranlarını artırarak ekonomiye fon akışı sağlar.
-
Sermaye piyasalarını güçlendirmek: Fonların yatırımlarda kullanılması, uzun vadeli finansman kaynaklarını artırır.
-
Emeklilik sonrası yaşam kalitesini korumak: Kişilerin emeklilik döneminde daha güvenli bir mali yapıya sahip olmaları sağlanır.
Tamamlayıcı Emeklilik Nasıl İptal Edilir?
Şu anda sistem henüz yürürlüğe girmediği için “iptal” veya “çıkış” süreciyle ilgili resmi yönetmelik yayımlanmamıştır. Ancak yapılan açıklamalar ve taslak bilgilere göre, TES’in iptali veya sistemden çıkış, mevcut Bireysel Emeklilik Sistemi’nden çok daha zor olacaktır.
Beklenen kurallar şunlardır:
-
Zorunlu Katılım:
TES’e katılım otomatik ve zorunlu olacaktır. Yani sisteme dahil olmamak veya işe girer girmez caymak mümkün olmayacaktır. -
Asgari Kalış Süresi:
Katılımcıların sistemde en az 10 yıl kalmaları gerekecektir. Bu süreden önce sistemden ayrılmak mümkün olmayabilir. -
İstisnai Durumlarda Çıkış Hakkı:
Bazı özel hallerde (örneğin kalıcı işsizlik, evlilik, ağır hastalık, ilk konut alımı gibi durumlarda) sistemden kısmen veya tamamen çıkış hakkı tanınabilir. Bu durumda birikimlerin belirli bir kısmı kullanılabilir, ancak kalan tutar sistemde kalmaya devam eder. -
Emeklilik Yaşından Önce Ayrılma:
Belirlenen yaş sınırına (kadınlar 58, erkekler 60) ulaşmadan sistemden çıkmak isteyenler için yüksek kesintiler veya devlet katkısının kaybı gibi yaptırımlar uygulanabilir. -
Devlet Katkısının Şartlı Olması:
TES’te devletin sağlayacağı katkılar, ancak emeklilik koşulları tamamlandığında tam olarak hak edilecektir. Erken çıkışlarda bu katkılar alınamayabilir.
Sonuç
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, Türkiye’de emeklilik yapısını kökten değiştirebilecek nitelikte bir modeldir.
Zorunlu katılım, uzun vadeli fon birikimi, devlet ve işveren katkılarıyla emeklilik döneminde daha yüksek gelir elde edilmesi hedeflenmektedir. Ancak sistemin en önemli tartışma konusu, çalışanların özgür iradesiyle sistemden çıkamayacak olmasıdır.
Henüz yürürlüğe girmemiş olsa da, TES’in uygulanmaya başlanmasıyla birlikte çalışanlar maaşlarında belirli bir kesinti görecek, bu kesinti uzun vadeli bireysel birikime dönüşecektir.
Sistem devreye girdikten sonra iptal veya çıkış prosedürleri, yayınlanacak yönetmelik ve uygulama esaslarına göre kesinleşecektir.
Yorumlar
Yorum Gönder